Wenecja - wezwanie dla geotechników
Na północnym krańcu Adriatyku, osłonięta laguną leży Wenecja. Miasto niezwykłe, miasto szczególne uwielbiane przez artystów i kochanków. Wenecja, położona na 118 płaskich wyspach poprzecinanych kanałami, połączona jest z kontynentem jednym mostem kolejowo-drogowym.
Samochody mogą dojechać na wyspę, ale zjazd w głąb miasta jest niemożliwy. Dalej można podróżować albo pieszo, albo łódkami. Po kanale Grande poruszają się wodne autobusy - vaporetti. Linia numer 1 przepływa kanałem przez całe miasto. Z pokładu łodzi można podziwiać pałace wybudowane po obu stronach wodnych arterii.
Bardziej romantyczna, ale też i bardziej kosztowna jest podróż gondolą. Te wodne dorożki czekają na turystów w wielu częściach miasta. Przejazd łodzią kierowaną przez gondoliera kosztuje 100 euro.
Najstarsze zachowane weneckie pałace pochodzą z XIII wieku. Budowle te przetrwały do naszych czasów pomimo tak trudnych warunków wodno-gruntowych panujących w podłożu. Górne warstwy tworzą zazwyczaj nawodnione piaski przykrywające gliny i gliny piaszczyste.
W podłożu występują często grunty organiczne, torfy i namuły. Lustro wody znajduje się około 1.0 metra poniżej powierzchni terenu, ale poziom ten ulega ciągłym wahaniom. Największa w historii powódź dotknęła miasto w listopadzie 1966 roku. Straty sięgnęły 3 mld. Funtów szterlingów, zniszczonych zostało wiele dzieł sztuki. Poziom wody podniósł się wówczas o blisko dwa metry.
Każdy zwiedzający prędzej czy później skieruje kroki na Plac św. Marka. Plac z otwartym widokiem na lagunę zdobi Pałac Dożów, arcydzieło architektury gotyckiej z przełomu XIV i XV wieku. Tuż obok znajduje się bazylika św. Marka, określana jako pamiątka związków miasta z Bizancjum.
Niemalże w centralnym punkcie placu wyrosła dziewięćdziesięcioośmiometrowej wysokości dzwonnica - kampanila. Wieża wybudowana została w 1173 roku. W pierwszym okresie używana była jako latarnia morska. W średniowieczu na szczycie wieży urządzono miejsce tortur. W XVI wieku nadano budowli dzisiejszy kształt.
Na jej szczycie zamieszczonych jest pięć dzwonów, które zebranym wokół ludziom ogłaszają rozpoczęcie kolejnej godziny. Restaurację wieży wykonano po trzęsieniu ziemii. W lipcu 1902 roku na ścianach wieży pojawiły się niebezpieczne pęknięcia. 14 lipca tego roku wieża runęła.
Badania wykazały, że zagłębione w gruncie tysiącletnie drewniane pale, na których posadowiony jest fundament dzwonnicy, są w bardzo dobrym stanie. Podczas odbudowy wieży zachowano stare pale, a jedynie zwiększono ich liczbę. Na palach o długości 1.5 metra oparte są drewniane podkłady grubości 0.4 metra. Podkłady stanowią podstawę dla kamiennych bloków ułożonych na wysokości 4.2 metra.
Na rysunku przedstawiono przekrój przez fundament i jednocześnie układ warstw podłoża z poziomem wody gruntowej.
Kampanila została odbudowana i otwarta w dniu św. Marka, 25 kwietnia 1912 roku. Windą można wjechać na najwyższe piętro i z góry obserwować Plac św. Marka i całe miasto.
Na rysunkach zamieszczonych poniżej przedstawiono sposób posadowienia innych zabytkowych budowli.
Wieża na placu św. Marka to tylko jedna spośród wielu wież Wenecji. Pozostałe też niebezpiecznie odchylają się od pionu. Szczególnie wychylona jest dzwonnica przy kościele Świętego Jerzego - San Georgio dei Greci - położona o kilka minut drogi od Placu Świętego Marka, w dzielnicy Castello przy kanale Rio dei Greci. Przechyleniu tej zbudowanej w XVI wieku kampanili towarzyszy bardzo dobrze widoczne - także na zdjęciu - wypiętrzenie się gruntu spod fundamentu.
Wenecja jest zagrożona. Na lagunie budowane są zapory, które mają ochronić miasto przed wysoką falą.
W Wielkiej Brytanii działa prywatny komitet The British Commitee for Preservation of Venice.
Aktualnie prowadzone są obserwacje warunków pracy konstrukcji Bazyliki Świętego Marka. Wykonane zostały ekspertyzy geotechniczne, przeanalizowano stan fundamentów.
Naukowcy i specjaliści z różnych dziedzin i różnych stron świata starają się uratować to wyjątkowe miasto.
Interesujące informacje o problemach geotechnicznych w Wenecji znaleźć można na stronie internetowej www.iaeg.it/images/schedepdf/venice_lagoon.pdf w materiałach z konferencji naukowej w Neapolu w 1996 roku "Geotech. Eng. For. the preservation of Monuments and historical sites" strony 435 - 444 - Wenecji poświęcony był artykuł Colombo P I Colleselli F "Preservations problems in historical and artistic monument of Venice".