Dokumentacja badań podłoża gruntowego

Na etapie przygotowania projektu swojego wymarzonego domu zalecamy wykonanie opinii dotyczącej warunków wodno - gruntowych panujących w miejscu przewidzianej budowy. Otrzymując gotowe opracowanie często nie jesteśmy w stanie ocenić, czy zostało ono wykonane poprawnie. W artykule opisano, jak powinna wyglądać opinia geotechniczna wykonana na potrzeby budowy domu jednorodzinnego czy niewielkiego budynku produkcyjnego.

Przygotowanie materiałów

Szykując się na spotkanie z geotechnikiem, osobą wykonującą dokumentację badań podłoża gruntowego, musimy przygotować informacje, które będą niezbędne do sporządzenia opinii, czyli:

• rodzaj projektowanego obiektu - (dom mieszkalny, budynek warsztatowy, hala produkcyjna),
• wielkość obiektu - wymiary w planie, wysokość, liczba kondygnacji naziemnych i podziemnych,
• przewidziana głębokość i sposób posadowienia; rzędna posadowienia lub głębokość posadowienia i poziom przyjęty w projekcie jako 0.0.,
• rodzaj konstrukcji i sposób realizacji budowy,
• przewidywane obciążenia przekazywane przez budynek na grunt - jeżeli chcemy, aby inżynier geotechnik zaprojektował fundamenty.

Z podanymi informacjami przekazujemy plan sytuacyjno - wysokościowy terenu z zaznaczonymi granicami działki. Jeżeli koncepcja zagospodarowania terenu jest gotowa, to na planie powinien być zaznaczony rzut projektowanej budowli.

Zakres opracowania

Na podstawie typu i wielkości obiektu ustala się niezbędną liczbę wierceń - otworów badawczych. Otwory powinny być tak usytuowane, aby obejmowały całość terenu przewidzianego pod zabudowę. Jeżeli zabudowa jest zwarta, to wystarczają trzy, cztery otwory; dotyczy to domów o niewielkich wymiarach. Otwory nie powinny być oddalone od siebie o więcej niż 20 ÷ 25 metrów.

Głębokość koniecznego rozpoznania zależy od wielkości przewidywanych obciążeń i zagłębienia budynku w terenie. Przyjmuje się, że minimalna głębokość rozpoznania nie powinna być mniejsza niż 5 metrów. Jeżeli budynek będzie podpiwniczony, a poziom posadowienia będzie się znajdować na głębokości 2.7 ÷ 3.0 metrów poniżej powierzchni terenu, to należy wykonać otwory głębokości minimum 6 metrów. Liczba otworów i ich głębokość pozwoli ustalić koszt dokumentacji, który w dużej mierze zależy od zakresu prac w terenie.

Zawartość dokumentacji

Dokumentacja składa się z części opisowej i graficznej. W części opisowej powinny znaleźć się:

• charakterystyka projektowanych obiektów,
• lokalizacja i opis terenu,
• charakterystyka warunków hydrogeologicznych,
• charakterystyka geotechniczna gruntów i wartości parametrów geotechnicznych,
• wnioski i zalecenia.

Charakterystyka warunków hydrogeologicznych (wodnych) musi zawierać informacje dotyczące głębokości zalegania wód gruntowych i prognozy wahań tych poziomów. Jeżeli budynki będą narażone na kontakt z wodą gruntową, to należy określić agresywność wody wobec betonu.

Charakterystyka geotechniczna jest to opis poszczególnych warstw gruntów znajdujących się na działce z podanymi głębokościami zalegania i grubościami warstw. Dla każdej wydzielonej warstwy geotechnicznej muszą być podane parametry geotechniczne potrzebne do wykonania obliczeń projektowych: wilgotność i gęstość gruntu, kąt tarcia wewnętrznego i spójność. Gdy spodziewane jest osiadanie budynku, w dokumentacji muszą być podane także moduły ściśliwości gruntu. Parametry geotechniczne mogą być zestawione w tabeli. W części opisowej, jeżeli zostało to wstępnie ustalone, mogą znaleźć się obliczenia nośności gruntu, czyli obliczeniowy opór podłoża gruntowego. Osoba wykonująca opinie może zaprojektować fundamenty tylko wtedy, kiedy znane jest obciążenie przekazywane przez budynek.

Dla budynków posadowionych na skarpie konieczne jest przeprowadzenie analizy stateczności skarpy. Wymaga to przeprowadzenia żmudnych i pracochłonnych, a zatem i kosztownych obliczeń. Jeżeli inwestor zaleca wykonanie odkrywki fundamentów sąsiednich budynków, to w opinii powinien znaleźć się szkic odkrywki z zaznaczonymi wymiarami i głębokością posadowienia fundamentów.

Wnioski i zalecenia

Jest to końcowa część opinii. W punktach podaje się informacje dotyczące wyboru sposobu posadowienia, rodzaju i stanu gruntów, na których będą się opierać fundamenty, głębokość zalegania wód gruntowych z podaną rzędną ich poziomów. Niezbędne są też uwagi dodatkowe o możliwościach odwodnienia, sposobach zabezpieczenia skarp, wykopów i środkach zapewniających bezpieczne prowadzenie budowy.

Jeżeli w podłożu występują grunty małej nośności, to powinna być dokładnie określona strefa ich zalegania i przedstawiony sposób posadowienia uwzględniający słabą warstwę. Określenie obszaru występowania słabych gruntów wymaga dodatkowych wierceń.

Część graficzna

Część graficzna zawiera plan sytuacyjny i przekroje geotechniczne. Na planie sytuacyjno - wysokościowym muszą być naniesione punkty wierceń i linie przekrojów geotechnicznych, a jeżeli były wykonywane odkrywki, to zaznaczone są miejscami ich lokalizacji. Przekroje geotechniczne przedstawiają obraz warstw gruntu znajdujących się w podłożu. Zaznaczone są na nich: przebieg warstw gruntów i głębokość ich zalegania. Dla każdej warstwy określony jest rodzaj i stan gruntu, podane są symbole geotechniczne, a także poziomy wód gruntowych.

W dalszej części opinii mogą znaleźć się wykresy i formularze dodatkowych badań terenowych i laboratoryjnych, a także wyniki analiz chemicznych prób wody. W opracowaniach dla budownictwa indywidualnego badania dodatkowe ogranicza się do minimum lub nie wykonuje się ich wcale, chyba że konieczne jest określenie parametrów słabych warstw gruntu.

Mamy nadzieje, że podane informacje ułatwią Państwu kontakt z osobą przygotowującą dokumentację badań podłoża gruntowego. Przypominamy, że dokumentacje mogą opracowywać osoby mające specjalne uprawnienia nadawane przez Ministerstwo Ochrony Środowiska.

Artykuł publikowany w magazynie Murator