Ukryty tunel metra
W 2001 roku prowadziłem badania geotechniczne na terenie położonym w Warszawie przy ul. Słonimskiego. Na działce projektowano budowę zespołu mieszkalno-usługowego. Dziś wykonany już został wykop fundamentowy. Ściany wykopu zabezpieczono ścianką berlińską. Roboty prowadziła firma Funbud.
Gdy rozpoczynaliśmy pracę, zwróciliśmy uwagę na zaznaczony na podkładzie geodezyjnym szyb i tunel metra. Rysunek informował, że szyb ma głębokość przeszło 41 metrów. Tunele metra nie były opisane.
W trakcie badań stwierdziliśmy, że betonowa pokrywa szybu znajduje się na głębokości 3.5 metra poniżej powierzchni terenu. Profil geotechniczny archiwalnego otworu wykonanego w pobliżu szybu przedstawiał się następująco: Rzędna otworu 22.61 m np. "0" Wisły
- 0.00 - 0.60 m ppt. Grunt nasypowy
- 0.60 - 3.30 m ppt. Piasek gliniasty, twardoplastyczny IL= 0.20
- 3.30 - 4.20 m ppt. Glina piaszczysta, twardoplastyczna IL = 0.20
- 4.20 - 12.0 m ppt. Glina piaszczysta, twardoplastyczna IL = 0.10
- 12.0 - 21.9 m ppt. Glina piaszczysta, półzwarta IL = 0.00
- 21.9 - 22.2 m ppt. Ił, półzwarty IL = 0.00
Otwór bez wody gruntowej.
Woda gruntowa w sąsiednich otworach została nawiercona w soczewkach piaszczystych na głębokości 3.60 m ppt., co odpowiadało rzędnej 19.40 m np. "0" Wisły. Soczewki piaszczyste w otoczeniu szybu występowały do głębokości 10 m. Ponadto w podłożu zalegała warstwa piasków nawiercona na głębokości około 13.00 m ppt. W warstwie tej znajdowała się woda pod niewielkim ciśnieniem.
Gdy wykonano wykop, odkryty został stary szyb metra. Zdjęcie szybu zamieściliśmy w lutowym numerze "Geotekstu". Było to nasze zdjęcie miesiąca, a jednocześnie zdjęcie zagadka. Teraz już wiadomo co fotografia przedstawiała.
Zaciekawiła mnie historia tunelu i szybu, zatem skontaktowałem się z inż. Jerzym Kohle, znanym specjalistą od prac tunelarskich. Pan Jerzy przekazał mi ciekawe informacje o dawnej budowie tunelu metra. Zamieszczam je poniżej.
W pobliżu ulicy Słonimskiego wykonane zostały dwa szyby. Szyb, który znalazł się na badanej działce zaczeto drążyć 1 lipca 1952 roku i zakończono na głębokości 41.60 metra 30 listopada tegoż roku.
Szyb o średnicy 6.0 m. wykonywano metodą górniczą w obudowie klinkierowej. W trakcie prowadzonych prac natrafiono na silne parcie gruntu deformujące obudowę.
Drugi szyb znajdował się po przeciwnej stronie ulicy Słonimskiego. Prace przy jego głębieniu rozpoczęto 15 stycznia 1952 roku, stosując metodę studni opuszczanej. Gdy uzyskano głębokość 15,40 m, zaobserwowano przechylenie się szybu. Przy użyciu metody górniczej osiągnięto głębokość 18.60 m, ale na skutek natrafienia na tym poziomie na nawodnione piaski, głębienie przerwano w dniu 30 maja 1952 roku. Dalsze prace prowadzono przy pomocy mrożenia gruntu. Prace przygotowawcze wykonano do lutego 1953 roku, po czym przystąpiono do dalszego głębienia szybu. Szyb ukończono 1 czerwca 1953 roku, na głębokości 41.65 metra. Po wykonaniu szybów przystąpiono do budowania sztolni (sztolnią nazywa się poziome lub lekko nachylone wyrobisko korytarzowe). Do końca października 1953 roku ukończono budowę przeszło 300 metrów sztolni. Były to chodniki przygotowane na potrzeby robót przy stacji metra. Jeszcze w tym samym miesiącu przystąpiono do budowy komory tarczowej.
Niestety prace przerwała uchwała rządu z końca października. Szyb i sztolnie zostały zalane wodą, a wejście do szybu zabetonowano.
Teraz szyb zostanie przykryty budowlą. Projektuje się nakrycie płytą w formie opasującej go mufy. Płyta o grubości około 30 centymetrów wykonana zostanie na traconym szalunku. Następnie, na przekładce ze styropianu, konstruowana będzie płyta z oczepem o grubości 1.30 metra.
Nie jest to jedyny tunel metra wykonany w przeszłości w Warszawie. Jeden z tuneli znajduje się w pobliżu stacji Warszawa Wileńska i przysporzył trochę kłopotu budowniczym centrum handlowego Carrefour Wileńska. Stary tunel metra można znaleźć także na Pradze w sąsiedztwie ulicy Radzymińskiej.
Wszystkie poniższe zdjęcia są z budowy przy ulicy Słonimskiego:
