Odnaleziony szyb metra
W 1950 roku przyjęto plan budowy metra w Warszawie. Pierwsza linia o długości 7,5 km przebiegać miała od placu Wilsona /wtedy plac Komuny Paryskiej/ wzdłuż ulicy Marszałkowskiej do pl. Unii Lubelskiej. Zaplanowano budowę ośmiu stacji: Plac Komuny Paryskiej – Dworzec Gdański – Muranów – Plac Dzierżyńskiego – Próżna – Plac Defilad – Plac Konstytucji (MDM) – Plac Unii Lubelskiej. Od stacji Próżna w kierunku wschodnim odchodzić miała odnoga prowadząca tunelami pod dnem Wisły na Targówek. Na tym odcinku przewidziano budowę stacji Plac Teatralny, Dworzec Wileński oraz Szwedzka. Przewidziano budowę metra głębokiego sięgającego do 50 metrów. Warto wspomnieć, że na trasie obecnych linii metra najgłębiej, na 23 metrach położona jest stacja Nowy Świat.
Projekt zakładał, że drążenie tuneli będzie prowadzone przy wykorzystaniu górniczych tarcz drążących. Najgłębsze tunele zaplanowano na obszarze Śródmieścia i pod dnem Wisły. Tunele łączące stacje miały mieć średnicę 6 metrów z obudowami z tzw. tubingów żeliwnych lub żelbetonowych. Wewnętrzna średnica obudowy tunelu wynosiła 5,6 m. Prace w terenie rozpoczęto w 1951 roku.
Zespołom górników budujących metro nie sprzyjała budowa geologiczna Warszawy. Na projektowanej głębokości tuneli występują nawodnione piaski. Strop iłów znajduje się na różnej głębokości od kilku do pięćdziesięciu kilku metrów.
W pierwszą rocznicę rozpoczęcia prac – latem 1952 r. w Warszawie trwała budowa 15 szybów, z których dwa były już zakończone. Pracujący w Warszawie górnicy w grudniu 1952 r. po raz pierwszy w stolicy obchodzili swe tradycyjne święto – Barbórkę. Władze ogłosiły, że plan produkcyjny został przekroczony o 20%.
Z powodów głównie finansowych, ale też technicznych w 1953 r. prace zawieszono. Do tego momentu udało się wykonać kilkanaście szybów, podziemne chodniki czy też komory wentylacyjne. Jeszcze do 1957 roku realizowany był odcinek doświadczalny na Targówku. Został tam zbudowany pochyły tunel, którym pociągi miały wyjeżdżać na powierzchnię. Po zaprzestaniu budowy tunel był wykorzystywany m.in. jako magazyn, w którym przechowywano wina. Do przerwania budowy wykonano blisko 60 % szybów, 26% chodników podziemnych, 12 % komór montażowych i rozjazdowych oraz 6 % tuneli.
Na terenie Warszawy szyby są zlokalizowane w następujących lokalizacjach szyb S-0 o średnicy 10 m przy ul. Naczelnikowskiej. Pozostałe o średnicy 6 m: S-1 przy ul. Szwedzkiej, S-3 przy budynku Gimnazjum im. Władysława IV na rogu ulic Zygmuntowskiej i Targowej, S-3a przy Dworcu Wileńskim (ul. Białostocka), S-4 przy ul. Panieńskiej, S-4a przy ul. Mariensztat, S-6 i S-8 w Ogrodzie Saskim, S-7 na Placu Dąbrowskiego, S-7b na ul. Próżnej, S-9a przy Arsenale na ul. Długiej, S-13a i S-13c przy Dworcu Gdańskim i S-17a przy ul. Nowogrodzkiej, S-21b przy ul. Puławskiej i S-22a przy ul. Radzymińskiej.
Gdy budowę przerwano szyby zostały zalane lub samoczynnie wypełniły się wodą do poziomu wody gruntowej. Po wypełnieniu szybów wodą szyb przykrywano prefabrykowanym stropem układanym na głębokości około 2.5 metra ppt.
Co jakiś czas prowadzone na terenie Warszawy budowy napotykają pozostawione w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia szyby. Taki szyb odkryty został przy ulicy Słonimskiego, przy Dworcu Wileńskim a w ostatnim miesiącu na budowie budynku Uniwersytetu Warszawskiego przy ulicy Dobrej naprzeciwko wylotu Bednarskiej. O budowie pisaliśmy w aktualnościach w końcu kwietnia b.r.
Nie jest wiadome czy szyb wykorzystano do budowy fragmentów tuneli. Odpowiedź prawdopodobnie uzyskamy, gdy wykonywane będą pompy ciepła sięgające znacznie głębiej niż projektowane tunele.
