BOHEMA PRAGA

Bohema na Pradze

Gdy w 2007 roku rozpoczynaliśmy badania przy ulicy Szwedzkiej w Warszawie zabytkowe budynki nie były już użytkowane. Na ścianach widoczne były zniszczenia spowodowane upływającym czasem, ale też działaniami wandali. Imponowały swoim potencjałem ceglane pofabryczne zabudowania. Badania wykonywaliśmy na zamówienie architektów z pracowni Grupa 5, którzy przez kolejne lata projektowali nowe budynki i adaptowali starą zabudowę. Dziś inwestycja developera OKAM jest już w znacznej mierze zrealizowana choć trwają jeszcze prace przy budynku warzelni i w miejscu, gdzie przed laty przy skrzyżowaniu Szwedzkiej i Strzeleckiej działała Fabryka Lamp i Wyrobów Metalowych Braci Brunner, H. Schneider i R. Ditmar. Ta fabryka powstała w końcu XIX wieku i produkowała lampy gazowe i elektryczne, palniki, kuchenki i piecyki naftowe, wyroby z aluminium i innych mebli. W 1911 roku w fabryce zatrudnionych było 500 osób. Po odzyskaniu wolności na terenie fabryki zaczęła działać Wojskowa Wytwórnia Amunicji Karabinowej. Gdy w 2021 roku zaczęliśmy prace w otoczeniu i w budynkach dawnej wytwórni obiekty były już znacznie zniszczone a teren wokół nich porastały samosiejki. Część wierceń i sondowań wykonywanych było wewnątrz hal produkcyjnych. Badania wykazały, że stopy i ławy fundamentowe zabytkowych budynków posadowione są na rzecznych piaskach o różnym stopniu zagęszczenia, ale też na gruntach nasypowych składających się z gruntów mineralnych wymieszanych z gruzem ceglanym. Niektóre z fundamentów wspierały się w warstwach plastycznych glin. Konieczne stało się wzmocnienie podłoża. Grunty o małej nośności lokalnie zalegały blisko dwa metry poniżej poziomu posadowienia fundamentów. Dziś większość prac na terenie obiektów dawnej fabryki Lamp i Wyrobów Metalowych jest już wykonana. Natomiast intensywne roboty prowadzone są w budynku warzelni, w którym projektowana jest lokalizacja loftów.

Starsi mieszkańcy Pragi pamiętają czasy, gdy teren inwestycji zajmowały zakłady Pollena – Uroda, kolejny „spadkobierca” Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Produktów Chemicznych „Praga”, które powstało w 1986 roku i zajęło centralną część utworzonej dzielnicy Nowa Praga. W kolejnych latach fabryka w wyniku wielu przekształceń przemieniła się w Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Schicht Lever SA. Fabryka była usytuowana obok bocznicy kolejowej. Wybudowano komin o wysokości 83 metry, będący do dziś najwyższą budowlą Nowej Pragi. Przed wojną zakłady były znane z produkcji mydła Biały jeleń i proszku do prania Radion znanego z hasła „Sam pierze” i z reklamy z wizerunkiem dwóch kotów, przed i po kąpieli. Neonowa reklama mydła Jeleń jaśniała e centrum miasta na skrzyżowaniu ulicy Nowy Świat i Alei Jerozolimskich. Budowa podłoża na działce dawniej należącej do Polleny jest charakterystyczna dla tej części Warszawy. To jeden z tarasów wiślanych zbudowanych z piasków i gruntów zastoiskowych. Te ostatnie zalegają do głębokości kilku metrów. Piaski sięgają do zmiennej głębokości od kilkunastu do dwudziestu kilku metrów i przykrywają trzeciorzędowe iły. Woda gruntowa została pomierzona na głębokości 4.0 metry ppt.

Przy skrzyżowaniu ulicy Szwedzkiej i Strzeleckiej, po przeciwnej stronie Bohemy, zwraca uwagę duża ceglana kamienica. Jest to budynek, który była wybudowana dla pracowników fabryk. Aktualnie nie jest zamieszkały, a jego konstrukcja została zabezpieczona stalowymi ściągami i klamrami. Czekamy na jej odrestaurowanie. Będzie stanowiła świetne uzupełnienie dla powstałego osiedla.

Niewątpliwie dodatkowym atutem osiedla jest ukończona w 2019 roku stacja metra Szwedzka.

Lewobrzeżna dzielnica Warszawy wzbogaca się o kolejną ciekawą pofabryczną zabudowę obok wcześniej powstałego Konesera i będącego też w budowie Soho by Yareal, o którym pisaliśmy w aktualnościach w maju.